ଚନ୍ଦ୍ରଚାଳକ

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ପଣ୍ଡା

ପ୍ରଥମ ଛାନ୍ଦ

(ଚନ୍ଦ୍ରକଳା ବର୍ଣ୍ଣନ)

(କହେ ରାଧା ବିମ୍ବାଧରି-ବୃତ୍ତେ)

ଅପର୍ଣ୍ଣା ପ୍ରଶନ୍ନ ହୁଅ, ଅତ୍ରାହି ଭଞ୍ଜନୀ ମୁହିଁ ତୋ ପୁଅ ଗୋ ।

ଅଘ-ନାଶିନୀ ହୁଅ ସଦୟ, ଜନନୀ ଗୋ ।୧।

ତୋ ପଦ-ପଙ୍କଜେ ଚିତ୍ତ, ଦେବାପାଇଁ ଦୀନ ନୁହେ ସମର୍ଥ ଗୋ ।

ଦୟା ଯାଚିଦିଅ ଆଦିମାତ, ଜନନୀ ଗୋ ।୨।

ଅନୁରାଗୀଙ୍କର ହିତେ, ତୋ କୃପାବଳରେ ଲେଖୁଛି ଏତେ ଗୋ ।

ଭାବି ଚନ୍ଦ୍ର ଚାଳକ ସୁଚିତ୍ତେ, ଜନନୀ ଗୋ ।୩।

ଶୁଣି ବୁଧେ ହେବେ ବୋଧ, ବିଧିରେ ମୂର୍ଖ ଲଭିବେ ବିଷାଦ ଗୋ ।

ଯେଣୁ ନ ପାଇବେ ଏଥୁଁ ଭେଦ, ସୁଜନେ ହେ ।୪।

କେବଣ ନାଗରୀ ଦିନେ, ମଧୁରେ କହଇ ସ୍ୱାମିର କାନେ ହେ ।

ପ୍ରାଣନାଥ କୁହ ଶ୍ରଦ୍ଧାମାନେ, ନାଗର ହେ ।୫।

ଚନ୍ଦ୍ରମା ସ୍ତିରୀ ଅଙ୍ଗରେ, କେଉଁ ତିଥିରେ କାହିଁ ବାସକରେ ହେ ।

ବାରେ ଶୁଣିବି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଚିତ୍ତରେ, ନାଗର ହେ ।୬।

ନାଗରବର କହଇ, ପ୍ରଶ୍ନକୁ ଉତ୍ତର ଦେଉଛି ସହି ଗୋ ।

ଶରୀରରେ ସିନା ଚନ୍ଦ୍ର ଥାଇ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୭।

ପ୍ରତିପଦେ ନିଶାକର, ବୃଦ୍ଧ ଅଙ୍ଗୁଳିରେ କରଇ ଘର ଗୋ ।

ପାଦେ ଥାଏ ଦ୍ୱିତୀୟା ରାତ୍ରର, ନାଗରୀ ଗୋ ।୮।

ତୃତୀୟେ ଗଳ୍ପରେ ଦାସ; ଚତୁର୍ଥୀରେ ଯାନୁପାଶେ ପ୍ରକାଶ ଗୋ ।

ପଞ୍ଚମୀରେ ନିବୀବନ୍ଧ ପାଶ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୯।

ଷଷ୍ଠୀରେ ନାଭିମଣ୍ଡଳେ, ସପ୍ତମୀରେ ଚନ୍ଦ୍ର ହୃଦୟେ ମିଳେ ଗୋ ।

ଅଷ୍ଟମୀରେ ରହେ ବକ୍ଷସ୍ଥଳେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୦।

ନବମୀରେ ପୟୋଧରେ, ଦଶମୀରେ ରହେ ଗଣ୍ଡଯୁଗରେ ଗୋ ।

ଥାଇ ଏକାଦଶୀରେ ଅଧରେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୧।

ନୟନରେ ଦ୍ୱାଦଶୀରେ, ଶ୍ରବଣରେ ଥାଏ ତ୍ରୟୋଦଶୀରେ ଗୋ ।

ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ଭୋଗ ନାସିକାରେ ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୨।

ପୂର୍ଣ୍ଣମୀରେ ରହେ ଶିରେ, ମନେ ରଖ ସଖି ଶୁଣି କର୍ଣ୍ଣରେ ଗୋ ।

ପୁଣି କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷେ ଯେ ପ୍ରକାରେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୩।

କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷ କଥା ଶୁଣ, ପ୍ରତିପେ ତାଳୁକା ପରେ ରୋହଣ ଗୋ ।

ଦ୍ୱିତୀୟାରେ ଗଳଦେଶେ ଜାଣ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୪।

ତୃତୀୟାରେ କଟିଦେଶ, ଚତୁର୍ଥୀରେ କଚଟିକି ପ୍ରବେଶ ଗୋ ।

ପଞ୍ଚମୀକି ଯାନୁ ପାଶେ ଦୃଶ୍ୟ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୫।

ଷଷ୍ଠୀରେ ସ୍ତନଯୁଗରେ, ସପ୍ତମୀକି ଦେଖା ନାଭିଭାଗରେ ଗୋ ।

ଅଷ୍ଟମୀରେ ରହେ ନିତମ୍ବରେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୬।

ନବମୀକି ବାହୁ ଘେନେ, ଦଶମୀରେ ଜଙ୍ଘେ ଉଦେ ସଘନେ ଗୋ ।

ଏକାଦଶୀରେ ପାପୁଲି ସ୍ଥାନେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୭।

ପାଦଗଣ୍ଠି ଦ୍ୱାଦଶୀରେ, ନଖେ ପ୍ରକାଶଇ ତ୍ରୟୋଦଶୀରେ ଗୋ ।

କରାଙ୍ଗୁଳିରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀରେ, ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୮।

ଅମାବାସ୍ୟା ନିଶୀଥରେ, ଗୋଇଠି ପାଶରେ ସେ ବାସ କରେ ଗୋ ।

ଏ ପ୍ରମାଣେ ବରଷେ ଗତିରେ; ନାଗରୀ ଗୋ ।୧୯।

କହେ ଦ୍ୱିଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିର, ଶେଷ କରି ନୋହେ ପୀରତି ଗୀର ଗୋ ।

ତେଣୁ ଠିକେ କରୁଛି ପ୍ରଚାର, ସୁଜନେ ଗୋ ।୨୦।

ଦ୍ୱିତୀୟ ଛାନ୍ଦ

(ପୁରୁଷଙ୍କ ଲକ୍ଷଣ)

(କଳାକଳେବର କହ୍ନାଇ ସଙ୍ଗେ ରୋହିଣୀ ସୁତ-ବୃତ୍ତେ)

ତୃତୀୟ ଛାନ୍ଦ

(ସ୍ତ୍ରୀ ଲକ୍ଷଣ)

(ବୋଲଇ ମାୟାଧିବର ଶୁଣ ଯୁବତୀ-ବୃତ୍ତେ)

ଚତୁର୍ଥ ଛାନ୍ଦ

(ଜେମାଦେଈ-ରାଗରେ)

ଏଥୁଅନ୍ତେ ବୁଧେ ଶୁଣ, ସ୍ତିରୀଙ୍କ ବାଣୀ ଲକ୍ଷଣ,

ବୁଝାଇ ଦେଉଛି ଠିକେ, ମନଉଛୁକେ ଯେ ।୧।

ପଦ୍ମିନୀ ଭାଷିଲେ ବାକ୍ୟ, ଯେସନେ ରାବଇ ପିକ,

ଦର୍ପଣରୁ ବଳି ମୁଖ ଦିଶେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଯେ । ୨ ।

ଅଳ୍ପ ଆହାରେ ସନ୍ତୋଷ, ହରଷ ମୁଖେ ବିଶେଷ,

ଶୁଭ୍ରାଙ୍ଗୀ ରାମା ସୁଶୀଳା, ପଦ୍ମିନୀ ବାଳା ଯେ ।୩।

ଚିତ୍ରିଣୀ ନାରୀର ଗୁଣ, କହୁଅଛି ଏବେ ଶୁଣ,

ପ୍ରାତଃକାଳୁ ଉଠେ ସେହି, ହରି ଭଜଇ ଯେ ।୪।

ବିକଚ ପଦ୍ମବଦନୀ, କୁରଙ୍ଗୀ ଶିଶୁନୟନୀ,

ଶରୀର ଗଉର ବର୍ଣ୍ଣ, ଗଜଗମନ ଯେ ।୫।

ମାନସେ କୁଟିଳା ସେଟି, କଠିନ କୁଚ ଦୁଇଟି,

ହେଉଥାଇ ନିତି ସଜ, ନାଗରୀ ରାଜ ଯେ ।୬।

ଚିତ୍ରିଣୀ ଲକ୍ଷଣ ସେହି, ବୁଝାଇ କହିଲି ସହି,

ଏବେ ଆନ କଥା ଶୁଣ, ଶଙ୍ଖିନୀ ଗୁଣ ଯେ ।୭।

ଦମ ଦମ ଚାଲି ତାର, ଉଚ୍ଚ ବକ୍ଷ ଖଣ୍ଡାଧାର,

ଯୁବା ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଦେଖି, ଠାରଇ ଆଖି ଯେ ।୮।

ସୁଖେ ଉତ୍ତମ ପୀରତି, କରିବାକୁ ତାର ମତି,

ପୃଷ୍ଠ ବେନି କୁଚ ତାର, ମର୍ଦନେ ସାର ଯେ ।୯।

ବଣା ହେଲେ ରତିରସ, ତା ମନ ହୁଏ ବିରସ

ପ୍ରୀତି ହେଲେ ବହୁ ତାର, ପ୍ରଫୁଲ୍ଲାନ୍ତରେ ଯେ ।୧୦।

ହସ୍ତିନୀର ଗୁଣ ଶୁଣ, ଠିକେ କରୁଛି ବଖାଣ,

କାକପ୍ରିୟ ଗତି ତାର, ରସିକାବର ଯେ ।୧୧।

ଯୁବା ପୁରୁଷଙ୍କୁ ବକ୍ରେ, ଚାହିଁ ଦେଇ ସେ ଛଟକେ,

ମନକୁ ନିଅଇ କିଣି, ଚତୁରୀମଣି ଯେ ।୧୨।

ପିଙ୍ଗଳ ବର୍ଣ୍ଣ ତା କେଶ, ଦେହେଁ ଲୋମ ହୁଏ ଦୃଶ୍ୟ

ଦୀର୍ଘ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଚାହିଁ, ଉନ୍ନତ ହୋଇ ଯେ ।୧୩।

ହେଲେ ବହୁତ ଭୋଜନ, ଶାନ୍ତି ଥାଏ ତାର ମନ,

ପୃଥୁଳ ଉଚ୍ଚ କପାଳୀ, ବିକୃତ ବାଳୀ ଯେ ।୧୪।

ଶାସ୍ତ୍ର ପୁରାଣର ବାଣୀ, ସୁଜନ ହିତେ ବଖାଣି,

ଦ୍ୱିଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଭଣି, ପ୍ରୀତି କାହାଣି ଯେ ।୧୫।

ପଞ୍ଚମ ଛାନ୍ଦ

(ବିଛା ସତର ଦିନ ଶନିବାର-ବୃତ୍ତେ)